Ze starej prasy [71]
Dziś trochę temat "nieprasowy" ale wydawniczy i jednak z prasą powiązany. Przepiękne zdjęcie główek portowych (latarenek) portu Gdynia znalazło się w kalendarzu na rok 1933 wydanym przez Ligę Morską i Kolonialną.
Co to ma wspólnego z prasą? Otóż organizacja ta wydawała od 1924 roku miesięcznik "Morze" znany wszystkim miłośnikom żeglugi, latarnictwa i wybrzeża.
Liga Morska i Kolonialna była organizacją społeczną założoną w roku 1918 pod nazwą Stow. Pracowników na polu Rozwoju Żeglugi „Bandera Polska”, od 1919 Tow. „Liga Żeglugi Polskiej”, 1924–30 Liga Mor. i Rzeczna, od 1930 Liga Morska i Kolonialna.
Popularyzowała zagadnienia morskie i wychowanie morskie młodzieży; wydawała „Morze”; propagowała ekspansję kolonialną w Afryce.
Liczby robią wrażenie! W 1939 roku liczyła ok. 990 tys. członków. Niestety z powodu sytuacji w Europie w 1939 roku zaprzestała działalności. Reaktywowała się już w 1944 roku pod nazwą Liga Morska, by ulec likwidacji w 1953 roku.
Ciekawe czy ktoś z was ma w domu jakiś archiwalny przedwojenny kalendarz wydany przez Ligę.
Fot. aukcyjne
Ze starej prasy [70]
Dziś w cyklu szperającym w przeszłości i poszukujących w starej prasie informacji latarnianych natrafiłam na 296 numer "Kuriera Poznańskiego" z 1 lipca 1933 roku, który opisuje wydarzenie z 29 czerwca 1933 roku kiedy to w murach latarni Rozewie wmurowano pamiątkową tablicę i nadano jej imię wielkiego pisarza Stefana Żeromskiego. Notka prasowa znalazła się na stronie 2 wydania.
Poniżej winieta gazety z 1933 roku i powiększona notka prasowa na temat tablicy na latarni Rozewie
Poniżej tablica z Rozewie ufundowana na wniosek Ligi Morskiej i Kolonialnej, fot. zbiory NAC
Ze starej prasy [69]
W dzisiejszym odcinku cyklu bardzo interesująca notka na temat podziemi latarni w Rozewiu opublikowana w 11 numerze "Kaszub" (dodatku regionalnego "Gazety Kartuskiej") z 21 listopada 1936 roku.
Poniżej winietka Dodatku regionalnego "Kaszuby"
Poniżej pierwsza strona w oryginalnych barwach oraz strona z notatką o Rozewiu i powiększenie informacji prasowej.
Archiwa: ze zbiorów Latarnicy
Poniżej latarnia Rozewie z lat 30-tych XX wieku - okresu z którego pochodzi notka z dodatku "Kaszuby"
Fot. aukcyjne
Ze starej prasy [68]
Dziś w cyklu starej prasy artykuł z 108 numeru "Nowin" z 14-15 maja 1977 roku. Na stronie 3 Józef Stachowicz opublikował artykuł pt. "Dynastia górali-latarników". I od razu wiadomo, że będzie o Wzorkach z Rozewia.
Poniżej winieta gazety, która była dziennikiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Poniżej treść artykułu
Skany artykułu z Podkarpackiej Biblioteki Cyfrowej.
Ze starej prasy [67]
Dzisiaj w tym cyklu może trochę mniej trafna pozycja pod tytuł, bo jednak nie prasa, ale stary album/ wydawnictwo książkowe. Jednak latarniano jak najbardziej na miejscu.
Ta ilustrowana książka została wydana w 1917 roku i zawiera fotografie z Pomorza, w tym ujęcie latarni w Świnoujściu i Kołobrzegu. Choć w roku wydania albumu realnie w Kołobrzegu istniała juz inna murowana latarnia (tzw. biała) to w albumie jest zaprezentowana ta z przełomu wieków o konstrukcji typu "pruski mur".
Poniżej okładka albumu
Poniżej opis albumu
Poniżej karty z latarniami
Ze starej prasy [66]
Dziś w cyklu, który po raz ostatni kontynuowałam w grudniu 2019, mini notka prasowa, ale jaka gratka.
"Polska zbrojna" nr 201 z 23 lipca 1938 roku opublikowała notkę na temat planów budowy latarni w Jastarni i dotyczy to najkrócej istniejącej naszej latarni, bowiem jej "życie" przypada na lata 1938-1939.
Wybuch II WŚ przerwał brutalnie jej żywot. A była to wysoka 25 metrowa ażurowa wieża.
Poniżej okładka, strona z notką oraz sama notka i jej pełna treść.
A o jaki obiekt nawigacyjny w Jastarni zapowiada ta notka? Poniżej stara kartka pocztowa z kratową ażurową konstrukcją od strony zatoki oraz fotografia z Narodowego Archiwum Cyfrowego.
Ze starej prasy [65]
Dziś w cyklu wertującym starą prasę, pod kątem artykułów i zdjęć archiwalnych latarni naszego wybrzeża chciałam pokazać okładkę warszawskiego tygodnika.
39 numer tygodnika "Antena"(jak głosiła nazwa ilustrowany tygodnik dla wszystkich) 1937 roku opublikował fotografię latarni Hel.
Fotografia jest o tyle ciekawa, że ładnie prezentuje detale obiekty, widać nawet jakąś postać w otwartych drzwiach latarni. Kadr uchwycił latarnię z krótkiego okresu czasu - malowania elewacji wieży na poziome pasy.
Ze starej prasy [64]
Dziś w cyklu archiwaliów latarnianych adnotacja, która ukazała się 31 sierpnia 1822 roku w "Berliner Intelligenz Blatt". Jest tutaj krótka zapowiedź prasowa, że od 15 listopada 1822 roku w latarni Rozewie będzie uruchomione światło, które zacznie świecić godzinę po zachodzie słońca aż do pół godziny przed wschodem słońca. Rozewie występuje w notce jako Rixhooft.
Gazeta ze zbiorów Geheime Staatsarchiv Berlin-Dahlem, dziękuję p. Irenie Elsner za czujność w temacie!
Ze starej prasy [63]
W dzisiejszym odcinku cyklu dwa - niestety niedatowane, ani nie opisane tytułem prasy - wycinki nt syren mgielnych montowanych w Helu i pod Helem na latarni na Górze Szwedów.
Ponieważ oba teksty są bardzo ciekawe, to mimo braku dokładniejszego opisania decyduję się je opublikować, bo wnoszą ważne treści.
Wycinki prasowe - ze zbiorów Muzeum Helu.
Ze starej prasy [62]
Dziś w cyklu Ze starej prasy zaglądamy do "Kuriera Warszawskiego" z 1938 roku. A dokładnie do jego wydania z 25 czerwca 1938 (nr 172). Tam opublikowano notkę prasową o tytule "ROZEWIE - otwarcie pokoju Żeromskiego w latarni rozewskiej".
Podtrzymywała ona legendę stworzoną przez rozewskiego latarnika Leona Wzorka o pobycie pisarza w latarni i pisaniu tam "Wiatru od morza".
Poniżej winieta "Kuriera Warszawskiego"
Poniżej strona z notką z Rozewia
Poniżej treść samej notki z 1938 roku
Ze starej prasy [61]
Dziś w cyklu "Ze starej prasy" zaglądam do czasopisma "CZAS", a konkretnie do numeru 227 z 18 sierpnia 1939 roku. Do wybuch II wojny światowej zostało kilkanaście dni. Ten artykuł to jeden z ostatnich na temat legendy i powiązaniach Stefana Żeromskiego z latarnią morską Rozewie.
Na stronie 6 znalazł się artykuł Zbigniewa Konarzewskiego pt. "W nadmorskich pracowniach pierwszych polskich marynistów", w których autor wspomina o otwarciu dla odwiedzających latarnię Rozewie I pokoju Żeromskiego, w którym według przedwojennej legendy pisarz mieszkał i tworzył "Wiatr od morza". Jak wiadomo literat nie spał w latarni i wspomniany utwór tam nie powstawał, ale latarnię kilkakrotnie odwiedził. Grunt to tzw. dobry marketing, a co za tym idzie goście sami licznie napływali do latarni, aby to wszystko na własne oczy zobaczyć.
Możemy tam przeczytać m.in:
W Rozewiu w latarni morskiej budowanej przed przeszło 300 laty, w roku 1921 i 1923 zamieszkał Stefan Żeromski. [...] O szczegółach z życia pisarza w Rozewiu chętnie opowiada ówczesny latarnik p. Wzorek. W jego słowach tkwi ciepło miłości do wielkiego człowieka, zrozumienie jego indywidulaności, podziw dla usposobienia, dobroci i trafnej zdolności cenienia ludzi. Staraniom p. Wzorka, pomocy władz i społeczeństwa zawdzięczać można, że w pokojach Żeromskiego zachowano wszystkie sprzęty służące do pracy i odpoczynku.
Poniżej winieta pisma "Czas"
Poniżej strona z artykułem "W nadmorskich pracowniach..."
Poniżej dwa zachowane zdjęcia z wnętrza latarni z pokojem Żeromskiego, fot. archiwum NAC
Ze starej prasy [60]
8 numer (445) czasopisma "Światowid" z lutego 1933 roku przynosi na jednej ze stron wizerunek latarni Rozewie I.
Poniżej okładka czasopisma "Światowid" nr 8/1933.
Poniżej strona z latarnią morską Rozewie zatytułowana "Cała Polska frontem ku morzu".
Pod montażem zdjęć znajduje się podpis:
Dnia 10-tego lutego obchodziła cała Polska trzynastolecie objęcia morza w posiadanie ślubując przy tem odeprzeć zakusy wrogów na nasze granice, a przede wszystkim na to nasze okno na świat, jakiem jest dla nas Bałtyk. Na zdjęciu latarnia morska w Rozewiu, jedna z największych w Europie, rzucająca snop światła na kontrtorpedowiec "Wicher".
U góry polska bandera morska. Fotomontaż J. Szwedo, Kraków.
Ze starej prasy [59]
Czasopismo "WIARUS - organ podoficerów wojska lądowego i marynarki wojennej" w numerze 6 (rok II) z 8 lutego 1931 roku opublikowało na stronie 3 zdjęcie latarni morskiej na Rozewiu.
Poniżej okładka numeru 6 z 1931 roku oraz strona 3 ze zdjęciem latarni morskiej w Rozewiu.
Ze starej prasy [58]
Dziś w cyklu Ze starej prasy prawdziwa latarniana gratka. Artykuł znanego Alfreda Świerkosza (autora rozpropagowania w prasie krajowej legendy opowiedzianej mu przez latarnika Leona Wzorka o związkach Stefana Żeromskiego z latarnią Rozewie) w "Ilustrowanym Kurierze Codziennym" z 1938 roku.
W numerze 312 z listopada 1938 roku czytamy tekst pt. "Wyścig piękna i techniki na polskim wybrzeżu". Znajdziemy tam malutki interesujący mnie szczególnie fragment o planach zbudowania w Jastarni (należy pamiętać. że w tym czasie funkcjonuje wciąż wysadzona podczas II WŚ latarnia morska w Jastarni Borze) nowej latarni morskiej o konstrukcji ażurowej. Szczegóły poniżej.
Fot. skany stron z Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej
Poniżej okładka Kuriera
Poniżej zbliżenie na datę wydania
Poniżej strona 5 z artykułem Alfreda Świerkosza
Poniżej kadr na treść artykułu
Poniżej fragment o planie zbudowania nowej ażurowej latarni morskiej w Jastarni
ANEKS osobisty: Latarnia, o której wspomina się w artykule jako o budowli zaplanowanej wyglądała już po postawieniu tak:
Kartka pocztowa ze zbiorów Latarnicy
Ze starej prasy [57]
W kolejnym odcinku cyklu mam podobny przpadek jak we wpisie z końca sierpnia. Znamy tylko rok ukazania się tej notki prasowej. Tytuł gazety oraz dokładna data nieznane. Tekst o pobycie Jana III Sobieskiego w Helu ukazał się w 1933 roku.
Poniżej wycinek prasowy oraz 2 współczesne fotografie rekonstrukcji starej blizy z tzw. garnkiem Wulkana - na terenie Muzeum Helu w Helu
Fot. Muzeum Helu 2x
Ze starej prasy [56]
Dziś taki nietypowy wpis jak na ten cykl, choć BARDZO ciekawy. Nietypowy, bowiem nie potrafię podać ani dokładnej daty wydania ani tytuły gazety, w którym się to ukazało.
Po wysłaniu zapytania do Muzeum Helu (skąd mam te skany notek) dostałam informację, że oni również nie znają więcej szczegółów.\
Zatem przyjrzyjmy się 2 informacjom prasowym z 1933 roku - obie dotyczą helskich latarni.
Więcej różnych informacji na ich facebookowej stronie: https://www.facebook.com/muzeumhelu/
Ze starej prasy [55]
W dziale Ze starej prasy dziś artykuł, w którym znajdujemy zdjęcie z wycieczki do latarni morskiej w Rozewiu - która miała miejsce w 1932 roku. Artykuł "W obronie granic i honoru" autorstwa Dr Tadeusza Sas Jaworskiego ukazał się w Tygodniku Ilustrowanym w 24 numerze z 1932 roku (wydanie pod datą 11.VI.1932).
Czasopismo z archiwum Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej.
Poniżej okładka Tygodnika Ilustrowanego z 1932 roku
Poniżej strona 23 z artykułem "W obronie granic i honoru"
Poniżej powiększenie na górne zdjęcia, po prawej fotografia opisana: Obóz akademicki w Hallerowie. Wycieczka do latarni morskiej w Rożewie.
Ze starej prasy [54] - aneks do wpisu z 2012 roku
W 2012 roku - już 6 lat temu - w 3 odcinku cyklu Ze starej prasy prezentowałam na Latarnicy sensacyjną notkę z „Ilustrowany Kuryer Codzienny” (1935 rok, nr 117 28 IV) o odkopaniu ruin starej helskiej latarni - kopca na którym prawdopodobnie palono ogniska.
Dziś jestem w posiadaniu lepszej jakości skanu artykułu oraz dwóch dopowiadajacych zdjęć ukazujących ten interesujący obiekt, który kiedyś znajdował się za Kurhausem w kierunku cypla (jak piszą w artykule niedaleko kortów tenisowych Hotelu Polonja czyli Kurhausu).
Z resztą na zdjęciach archiwalnych widać w tle czubek charakterystycznej wieżyczki tego domu kuracyjnego. Można więc sobie troszkę to wyobrazić, w którym miejscy dokonano odkrycia.
Materiał kopca prawdopodobnie rozebrano w kolejnych latach i wykorzystano do budowy helskich domostw.
Poniżej ponownie notka prasowa z 1935 roku.
Poniżej dwa archiwalne zdjęcia "kopca" - fot. 2x ze strony Muzeum Helu
Ze starej prasy [53]
Dziś w cyklu zaglądania do starej prasy odkrywam przed Wami numer nietypowego pisma. Bo ani nie jest o turystyce, ani o krajoznawstwie, a jednak ociera się o piękne tereny naszego wybrzeża.
8 numer miesięcznika "AUTO" z 1935 roku przynosi artykuł o nadmorskich drogach, w tym słynnej trasie od Władysławowa ku Karwi, która to droga istnieje do dziś i jadąc nią autem mijamy po prawej stronie kompleks rozewskich latarni.
Poniżej okładka pisma i kilka stron artykułu o nadmorskich drogach. Na jednej z nich widok z latarni Rozewie I na latarnię Rozewie II (fotografia pokazuje stan obiektu na rok 1935).
Ze starej prasy [52]
Dziś w ramach zaglądania do starej prasy - skupimy się tylko na małym module reklamowym - ale wykorzystującym motyw znanej niemieckiej latarni morskiej Rotter Sand.
Reklama rejsów Bremy do Ameryki ukazała się w tygodniku "Praca. Był to tygodnik polityczny i literacki. Numer 39 z 24 września 1905 roku.
